• Start
  • keyboard_arrow_right podkast
  • keyboard_arrow_right
  • keyboard_arrow_right#072 Historia 8. Krew i igrzyska
play_arrow

podkast

#072 Historia 8. Krew i igrzyska

kya 2023-04-12 11


Tło
share close

Historia, jakiej nie uczą w szkole, część ósma. Tej nocy suniemy dookoła świata od połowy X w. p.n.e. aż do pierwszej olimpiady — mamy fakty, przemoc, stele i legendy.

Uzupełnienia i ciekawostki:

X w. p.n.e., Egipt i okolice

Szybko podsumowujemy, co było, a co jest w Egipcie i u sąsiadów.

Faraon Szeszonk I z ludu Meszwesz daje początek 22. dynastii. Konsolidacja państwa. Nubia staje się królestwem Kusz. Wracamy na chwilę do kultury Kerma, skąd to wzięli się Nubijczycy.

Długie, udane panowanie faraona Osorkona I. Omawiamy konfuzje chronologiczne związane z tą dynastią, po czym zostawiamy Egipt w chaosie.

X-IX w. p.n.e., Grecja i okolice

Powoli wychodzimy z greckich wieków ciemnych, omawiamy niuanse ekspansji Dorów i Jonów. Czym się różnią te ludy i które tereny zajmują? Co Sparta ma na tarczach? Lista powodów, po których poznajemy, że w Grecji jest ewidentnie lepiej.

X-IX w. p.n.e., Asyria i okolice

Aszur-dan II i państwo nowoasyryjskie. Ambitny plan wojen. Krótki rant na asyryjskie imiona królewskie. Pogrom w Kadmuhu. Omawiamy taktykę i propagandę podbojów. Zaglądamy do Gutejów i krytykujemy ich brak zmysłu biznesowego. Doceniamy różnorodne pasje bieżącego władcy.

Adad-nirari II wstępuje na tron, a my dziękujemy Asyryjczykom za listy eponimów. Przyglądamy się układom Asyrii z Babilonem oraz stosunkom z innymi sąsiadami.

Aszurnasirpal II zdobywa wysokie miejsce w konkurencji na brutalność. Problemy z buntownikami, wyprawa na królestwa późnohetyckie. Moczymy miecze w wodach Morza Śródziemnego. Reinwestycja trybutów i dyplomatyczne rozgrywki wewnętrzne. Pierwsze duże zoo.

Wyprawy wojenne Salmanasara III. Co ciekawego w Urartu? Co zrobić, jak się ma Asyrię po sąsiedzku? Bitwa pod Karkar. Omawiamy monolity, zwłaszcza pierwsze pisemne wzmianki o Arabach i Izraelu.

Awantury rodzinne i rewolty, ale za to witamy na pokładzie Persję. Na tron wstępuje Szamszi-Adad (piąty tego imienia), w Asyrii zmienia się układ sił i nastaje tzw. wiek magnatów. Co możemy wyczytać na stelach? Królowa Sammu-ramat.

IX w. p.n.e., Egipt

Kapłan Hedjkheperre Setepenamun Harsiese daje początek 23. dynastii. Problem dwóch stolic. Stękamy na datowanie i wspominamy czule listy amarneńskie. Kiedy to się skończy?

IX w. p.n.e., legendy z okolic morza

Na półwyspie apenińskim kultura Villanova i Etruskowie. Nowa kolonia Fenicjan — Kartagina. Legenda Likurga, prawodawcy Sparty. Zaglądamy jeszcze na chwilę do Grecji, konkretnie do Eubejczyków. Kolonie Ischia i Al-Mina.

IX-VIII w. p.n.e., wyspy japońskie

Skąd się wzięła kultura Yayoi? Omawiamy okres Jōmon i szczególną figurkę ceramiczną, dając odpór Zniczowi. Co jest uprawiane na wyspach?

IX w. p.n.e., Australia i Oceania

Skąd pochodzą i dokąd zmierzają Filipińczycy? Koniec migracji Polinezyjczyków i Długa Pauza.

Aborygeni, prawdopodobnie najstarsza wciąż istniejąca kultura świata. Rozmawiamy o przekazie ustnym, próbujemy zrozumieć idee łączące różne grupy aborygeńskie i odnajdujemy się emocjonalnie w ich podejściu do świata.

VIII w. p.n.e., Europa

Okolice Austrii, kultura halsztacka na kopalniach soli. Marzymy o interaktywnej mapie rozkwitów, upadków i przemiksów kultur.

Anglia, koń z Uffington. Odświeżamy kredę i na zdrowie!

VIII w. p.n.e., Grecja

Pierwsze igrzyska olimpijskie. Siedzimy w namocie i pokrywamy się kurzem, słuchając dwóch mitów o początkach tych zawodów, a potem wycieramy się archeologią. Teoria i praktyka założeń olimpijskich, a także ich istotna funkcja społeczna.

Koniec greckich wieków ciemnych, wkraczamy w okres archaiczny.

Zakończenie

Podsumowanie wycieczki i zapowiedź przygód w następnej części.

Do czytania i oglądania:


Wrzuć pięć złotych na patronite.pl/kya! Zainwestujemy w produkcję tajnych kompletów.

2023.04.01 / 2023.04.12

Komentarze

Komentarzy: 11 w sumie.
  1. Tsopni on 2023-04-12

    Hurra nareszcie, bałem się ze ta seria to już historia 😛

  2. Andrzej S. on 2023-04-12

    Z tym brązem sprawa jest prosta i tam nie ma żadnej skomplikowanej fizyki: gdy roztopi się cynę, to potem miedź sie w niej po prostu rozpuszcza, jak sól w wodzie – nie topi! Robi się roztwór miedzi w istniejącej wcześniej cieczy, tj. roztopionej cynie.

    Analogia z sola i wodą jest o tyle dobra, że sól kuchenną da się roztopić ogniem piekielnym, dzieje sie to w jakichś 800°C. Widać, że rozpuszczanie w wodzie w temperaturze pokojowej to zupełnie coś innego. 🙂

  3. majorwitek on 2023-04-12

    @andrzej: dzięki, teraz pojąłem! 🙂 serio, jak zacząłem o tym czytać, to zobaczyłem słowa “mieszanina eutektyczna” i dalej było gorzej tylko…

  4. Bartosz on 2023-04-13

    Dzięki za nowy odcinek. Przy okazji odświeżę sobie całą serię od początku:)

    PS. Nie myśleliście żeby wspomniana serię o historii pieniądza także udostępnić jako podcast? Nie miałem jeszcze okazji się z nią zapoznać i nie wiem, czy forma audio wystarczy, czy warto jednak zapoznać się z prezentacją.

  5. kya on 2023-04-13

    @Andrzej ooo dziękuję, to rozumiem!

    @Bartosz myślałam, aaaale tam z jednej strony jest zaskakująco dużo pokazywania map i obrazków, a z drugiej — jakość dźwięku jest… taka mocno zoomowa 😉 jak wymyślę, jak z tego wybrnąć, to to jest do zrobienia (w mitycznej wolnej chwili).

  6. Blue on 2023-04-13

    Wspaniały odcinek!
    Nazwy i wydarzenia nie brzmią już jak powieść sf, jakieś bardziej znane nazwy!
    ps. Próbowałem wysłuchać historię pieniądza, bez ogladania się nie da 🙂
    Może jak by powstawały kolejne odcinki na zoomie to nagrywać prelegenta na zooma (zbieżność nazw… co poradzić)

  7. Psztymucel on 2023-04-20

    Z tą cyną jako rozpuszczalnikiem to mnie nie do końca przekonuje, bo pierwsze brązy nie były cynowe, tylko arsenowe (miecze z południowej Anatolii datowane na bodaj 5kbp, w każdym razie jakoś przerażająco dawno). A one nie mogły być uzyskiwane metodą rozpuszczania, bo arsen topi wprawdzie niżej niż miedź, ale nie tak znowu bardzo dużo niżej (o ile w ogóle nie odsublimuje wcześniej), nie wspominając, jak trudno go uzyskać metalicznym. Czyli metoda „roztop łatwo topliwy metal i dosypuj miedzi” nie mogła być pierwotna. A skoro nie była pierwotna, bo wcześniej znano już inne, to… czy była potrzebna w ogóle?

  8. Michał G on 2023-04-26

    Czy przypadkiem przodkowie ludów oceani nie pochodzą od Aborygenów Tajwańskich?

  9. majorwitek on 2023-05-04

    @psztymucel: nie wiem wystarczająco dużo o metalurgii żeby się wypowiadać, niestety 🙂 można się spodziewać, że jeśli ta metoda była w użyciu, to _jakoś_ musiała być lepsza od innych. może po prostu w tym że nie używała arsenu, który jest – problematyczny.
    @michał g: w kilku iteracjach, owszem: przodkowie ludów oceanii wzięli się z filipin i nowej gwinei, a z kolei przodkowie tamtejszych ludów pochodzili z półwyspu koreańskiego oraz prawdopodobnie owszem, z tajwanu. good catch 🙂

  10. ZbyniuR on 2023-05-08

    Z tymi animowanymi mapami o jakich wspominacie to w YT jest do wyboru do koloru. Wystarczy wpisać “history every year” i wybrać interesujący okres, obszar i dokładność. Tylko nazwy do wiki trzeba sobie samemu wklepywać, z tego co pokazują mapy. 🙂

Po sygnale zostaw wiadomość

Email będzie schowany. Pola wymagane oznaczone *

Podobne odcinki