#072 Historia 8. Krew i igrzyska

Z tym brązem sprawa jest prosta i tam nie ma żadnej skomplikowanej fizyki: gdy roztopi się cynę, to potem miedź sie w niej po prostu rozpuszcza, jak sól w wodzie – nie topi! Robi się roztwór miedzi w istniejącej wcześniej cieczy, tj. roztopionej cynie.

Analogia z sola i wodą jest o tyle dobra, że sól kuchenną da się roztopić ogniem piekielnym, dzieje sie to w jakichś 800°C. Widać, że rozpuszczanie w wodzie w temperaturze pokojowej to zupełnie coś innego. 🙂

Dzięki za nowy odcinek. Przy okazji odświeżę sobie całą serię od początku:)

PS. Nie myśleliście żeby wspomniana serię o historii pieniądza także udostępnić jako podcast? Nie miałem jeszcze okazji się z nią zapoznać i nie wiem, czy forma audio wystarczy, czy warto jednak zapoznać się z prezentacją.

Wspaniały odcinek!
Nazwy i wydarzenia nie brzmią już jak powieść sf, jakieś bardziej znane nazwy!
ps. Próbowałem wysłuchać historię pieniądza, bez ogladania się nie da 🙂
Może jak by powstawały kolejne odcinki na zoomie to nagrywać prelegenta na zooma (zbieżność nazw… co poradzić)

Z tą cyną jako rozpuszczalnikiem to mnie nie do końca przekonuje, bo pierwsze brązy nie były cynowe, tylko arsenowe (miecze z południowej Anatolii datowane na bodaj 5kbp, w każdym razie jakoś przerażająco dawno). A one nie mogły być uzyskiwane metodą rozpuszczania, bo arsen topi wprawdzie niżej niż miedź, ale nie tak znowu bardzo dużo niżej (o ile w ogóle nie odsublimuje wcześniej), nie wspominając, jak trudno go uzyskać metalicznym. Czyli metoda „roztop łatwo topliwy metal i dosypuj miedzi” nie mogła być pierwotna. A skoro nie była pierwotna, bo wcześniej znano już inne, to… czy była potrzebna w ogóle?

@psztymucel: nie wiem wystarczająco dużo o metalurgii żeby się wypowiadać, niestety 🙂 można się spodziewać, że jeśli ta metoda była w użyciu, to _jakoś_ musiała być lepsza od innych. może po prostu w tym że nie używała arsenu, który jest – problematyczny.
@michał g: w kilku iteracjach, owszem: przodkowie ludów oceanii wzięli się z filipin i nowej gwinei, a z kolei przodkowie tamtejszych ludów pochodzili z półwyspu koreańskiego oraz prawdopodobnie owszem, z tajwanu. good catch 🙂

Pozwolę sobie na auto-przeklejkę z własnego blogaska:

Same igrzyska, to było wydarzenie religijne i kompletny proces. Najpierw w miastach odbywały się eliminacje. Potem były wysyłane konno SMSy, żeby poinformować wszystkich potencjalnie zainteresowanych o dokładnej dacie zawodów. Na miesiąc przed igrzyskami, zawodnicy zbierali się w Elis, gdzie byli poddawani ostatnim szkoleniom i treningom, nie tylko swojej dziedziny sportowej, ale i moralności. Dla nieodpowiednich zawodników igrzyska mogły się skończyć jeszcze przed ich rozpoczęciem. Z Elis szła procesja. Następnie następowało oficjalne odpalenie znicza olimpijskiego. Sama zabawa trwała 5 dni. Pierwszy to dzień modlitw, kolejne trzy to zmagania zawodników, ostatni to modlitwy i wręczanie nagród.

A jakie były nagrody w igrzyskach? Zwycięzca przede wszystkim zyskiwał przywilej postawienia posągu w świątyni Zeusa. Wracał do swojego miasta jako bohater. Po pierwsze, wjeżdżał do miasta na 4-konnym powozie, przez dziurę w murze obronnym wybitym na jego cześć. Po drugie, uzyskiwał zwolnienie z podatków, darmowe jedzenie w miejskich jadłodajniach, oraz bilety do teatru na honorowe miejsce.

Odbywały się też kobiece igrzyska, w innym terminie i z mniejszą liczbą dyscyplin. Nagrody też były inne – zwyciężczyni dostawała krowę.

To, co było kluczowe w igrzyskach, to fakt, że poza sprawnością fizyczną liczyła się moralność i uczciwość. Jeżeli uczestnik został przyłapany na oszustwie, to ku przestrodze dla innych miał dostarczyć posąg Zeusa, który podpisany imieniem sprawcy był ustawiany w alei prowadzącej na stadion. W starożytności aleja wstydu zgromadziła 16 takich posągów. Poza tym nieuczciwy zawodnik dostawał zakaz powrotu na igrzyska.

Smaczek na koniec. W muzeum archeologicznym w Olimpii przekonaliśmy się, że już w czasach antycznych istniał problem ginięcia prywatnych kubków w miejscu pracy. Na kubku, którego właścicielem był słynny rzeźbiarz Fidiasz, widnieje napis: „Należę do Fidiasza”.

Mnie urzekła ta własna dziura w murze obronnym. I aleja wstydu.