Fascynujące spotkanie plemnika z komórką jajową — tej nocy doktor Kuba zabiera nas na wycieczkę po gonadach.
Poznajmy człowieka. Co komórka jajowa ma wspólnego z Gwiazdą Śmierci? Dlaczego trzeba napuścić na nią wielu Skywalkerów?
Budowa plemnika
Sprawa, wbrew pozorom, prosta.
- Główka — jądro komórkowe i akrosom. Aparat Golgiego. Magazyn hakerów.
- Szyjka — centriole. Cumowanie białek.
- Wstawka — mitochondria i produkcja.
- Witka — do pływania i nie tylko.
Dygresja na smak płynu nasiennego i śluzu pochwowego. Zasadowość spermy i kwasowość środowiska pochwy. Andropauza i menopauza. Z jaką prędkością sunie plemnik po trudnym terenie?
Budowa komórki jajowej
Piekielnie skomplikowana komórka w wielofunkcyjnym towarzystwie.
- Wieniec promienisty — tysiące minionków. Przekazywanie substancji odżywczych i pierwsze zasieki.
- Osłonka przejrzysta — glikoproteiny, czyli galaretowate białka. Wiele przydatnych funkcji po drodze.
- Jądro komórkowe — i jeszcze tajemnicze pęcherzyki, do których wrócimy w akcji.
Drogi komórek i drogie komórki
Porównanie produkcji komórek do fabryki czołgów. (Prelekcja ZMW o pojazdach opancerzonych w Nerdach Nocą Na Lewo już niedługo online, dam tu link).
Kanaliki nasienne i komórki Sertolego. Przestrzenie pomiędzy i komórki Leydiga wytwarzające testosteron. Dygresja na los wnikliwego nauczyciela, chorobę biblioteczną Kuby i niezbędny research.
Prosta spermatogeneza versus fenomenalny cykl wytwarzania komórki jajowej. Życie płodowe, kiedy wszyscy i wszystkie jesteśmy przez moment samicami.
Proste wyjaśnienie podziałów komórek. Mitoza, czyli dwie takie same komórki z pełnym garniturem chromosomów, oraz mejoza i jej dwa podziały, a w każdym cztery fazy — zaprezentowane w kontekście pracy nad komórką jajową.
Dygresja na wywoływanie owulacji poza harmonogramem. Obiecana anegdota o centriolach i mitochondriach.
Zapłodnienie!
Miliony plemników udają się w krętą podróż. Kilkaset dociera do komórki jajowej, która turla się leniwie po jajowodzie.
Skąd plemnik wie, dokąd zmierza? Jak wygląda sytuacja tuż przed momentem, kiedy zwycięski zawodnik dostanie się do komórki jajowej? Daj się zaskoczyć!
Wyzwania:
- jajniki czyhające na słabych zawodników,
- plemniki kontra wieniec promienisty, czyli praca mechaniczna i chemiczna z użyciem wytrychów molekularnych,
- przejście przez osłonkę przejrzystą.
Konsekwencje kontaktu plemnika z błoną komórkową jajeczka. Reakcja akrosomalna! Reakcja kortykalna! Retikulum endoplazmatyczne odpowiada jonami wapnia!
Dwa przedjądrza spotykają się i kończą podział komórkowy rozpoczęty kilkanaście lat wcześniej. Replikacja materiału genetycznego i połączenie jąder komórkowych. Zygota!
Kiedy jest embrion, a kiedy ciąża? Jak wygląda skuteczność zapłodnienia u człowieka? Krótko o ciąży i porodach.
Z czego powstają plemniki i komórki jajowe? Dlaczego te drugie są takie wielkie? Różnice między spermatogenezą a oogenezą i ciałko kierunkowe. Przypomnienie łososi z audycji o seksie i jedzeniu.
Ile kalorii potrzebujemy na nicnierobienie?
Runda dodatkowa
- jak ewolucja pilnuje porządku w zestawach genetycznych,
- jak stres wpływa na płodność,
- zachęcamy panie i panów do samobadań,
- higiena drąga i innych narządów,
- co zrobić przy niepokojących objawach,
- w które kawałki organizmu udamy się następnym razem.
Link do obiecanego artykułu o prawdopodobieństwie odziedziczenia części mitochondriów także po tacie: Biparental Inheritance of Mitochondrial DNA in Humans
Dziękujemy za wspieranie na patronite.pl/kya! Wrzuć pięć złotych — zainwestujemy w produkcję tajnych kompletów.
Zdjęcie Kuby © Piotr Kucharski.
2020.07.28 / 2020.10.05
Komentarze
Komentarzy: 14 w sumie.
Podobne odcinki
AdamK on 2020-10-05
No ale jak tak można, kto to widział, przecież tego dzieci słuchają 😛
Pjes on 2020-10-05
Hej! Świetny odcinek! Kuba jest świetnym rozmówcą.Ma nie tylko wiedzę, ale charyzmę radiową niesamowitą.
Czy jest szansa, żebyście kiedyś porozmawiali o determinizmie biologicznym w połączeniu z teorią ewolucji, genetyką itd? Czytałem o awanturze, którą prowadzili Dawkins i S. J. Gould i było to bardzo interesujące; niestety jestem laikiem i w żaden sposób nie mogę rozstrzygnąć, czy któryś miał rację (pojawiły się też nazwiska Richarda Levinsa i Lewontina). Byłoby super gdyby wypowiedział się na ten temat fachowiec!
Kuba on 2020-10-05
W dużym skrócie – determinizm to wskazuje na przeważający, dominujący wpływ genów na nasze zachowanie, jakby kosztem środowiska (upraszczając). Według współczesnej nauki prawda leży dużo bardziej po środku, a środowisko nierzadko determinuje aktywność genów (polecam odcinek NN z epigenetyką). Geny też wpływają na zachowanie, ale raczej na pewno nie w natężeniu sugerowanym przez determinizm. Bardziej na zasadzie skłonności, tendencji. Może jeszcze kiedyś wrócimy bliżej ewolucji 😉
AdamK on 2020-10-06
W temacie determinizmu genetycznego polecam świetną książkę “Przepis na człowieka” autorstwa Dawida Myśliwca.
Agnieszka on 2020-10-07
Alleluja! Nareszcie biologiczny! To jest fantastyczny cykl. Jestem pod ogromnym wrażeniem tego w jaki przyjemny i uporządkowany sposób Pan Kuba przekazuje te wiedzę. I bardzo cieszę się, że dba o merytorykę. Nie popłaca ogólnikom i co najważniejsze brak idiotycznych metafor 🙂 W liceum byłam na biol-chemie, studia tez wiązały się z medycyną i z przyjemnością słucham tych odcinków, bo bardzo fajnie strukturyzują podstawy. Skondesowane, w jeden odcinek o jednej tematyce, a nie o dupie i o zupie. Gdybym ja to miała w liceum.. Prosiłabym tylko o linki do tych wiarygodnych źródeł wspominanych w audycji. Sama mam problem z researchem, który dawałby rzetelne, wyczerpujące informacje. Gdzie szukać żeby znaleźć? 🙂 Czekam na więcej!
pAN cOGITO on 2020-10-07
Rewalcyjny odcinek – takich więcej!!!
Luumisia on 2020-10-07
Ten odcinek był tak dooobry!
Oby takich więcej!
Kuba on 2020-10-08
@Agnieszka – będzie szybciej jak mi przypomnisz, a propos którego podtematu były te źródła. Inaczej będę musiał jeszcze raz przesłuchać całość, a mam marne szanse teraz. Jak wskażesz, to podrzucę linka/linki. Dzięki za słuchanie 🙂
deli on 2020-10-09
W odniesieniu do ostatniego fragmentu, o zdrowiu i higienie, ogromnie polecam jako lekturę dodatkową “Biblię waginy” dr Jen Gunter, dostępną na rynku w bardzo dobrym tłumaczeniu.
kya on 2020-10-09
no więc nie ma już tego znakomitego filmu z australijskimi graczamy w rugby i ich badaniem jąder, ale znalazłam coś zamiast: https://youtu.be/OUVKN8tMpaE
kya on 2020-10-09
@Deli o tak! a sama pani doktor jest znakomita i warto ją obserwować na ćwitrze: https://twitter.com/DrJenGunter
Rafał on 2021-08-11
Świetny materiał!
Czekam z niecierpliwością na obiecany kiedyś materiał o kuchennym voodoo.
kya on 2021-09-05
@Rafał
ja też! jednak jak zaczęliśmy z Kubą planować kuchenne voodoo, to temat okazał się tak szeroki, że rozbiegł się nam jak owce po pastwisku. ponieważ nadal jest dobry, zatem mam plan podejść do niego odrobinę bardziej systematycznie, może na początek nieco wąsko, a potem się zobaczy.
AdamK on 2022-01-03
Czy z tego że komórki jajowe zaczynają powstawać już podczas życia płodowego, a plemniki są produkowane ‘na bieżąco’ można wywnioskować że za mutacje odpowiedzialne są głównie samce?